“Mẹ làm mọi thứ vì tốt cho con” là tình yêu độc hại nhất

Trong một bữa ăn ngoài tiệm, một cậu bé học sinh trung học cơ sở vừa làm bài tập vừa ăn. Người mẹ thấy con vừa nuốt xong lập tức đưa ngay món khác vào miệng cậu, thậm chí còn lau miệng cho cậu. Cậu bé tỏ ra ngại ngùng, thường xuyên lén nhìn xung quanh để xem có ai đang quan sát mình. Tuy nhiên, mẹ cậu không hề để tâm đến cảm xúc của con, mà còn quát lên: “Con không cần quan tâm đến người khác, tập trung làm bài đi, con phải đứng nhất lớp“. Hành động của 2 mẹ con khiến những người xung quanh tỏ ra ái ngại.

Tình yêu của mẹ, mặc dù có phần áp lực nhưng lại rất phổ biến trong cuộc sống hàng ngày. Người mẹ thường thúc giục con uống nước khi thấy con khát, ép con mặc những bộ quần áo mà mình thích, hay sắp xếp kỳ nghỉ cho con, thậm chí lên kế hoạch cho cả tương lai của con. Tất cả những hành động này đều được biện minh bằng một câu: “Mẹ làm mọi thứ vì tốt cho con“.

Tình yêu của người mẹ, mặc dù vĩ đại, đôi khi lại mang tính chất “độc dược”. Điều này khiến mọi người phải suy ngẫm về cách mà tình yêu này trở thành gánh nặng cho con cái.

Sự kiện thần đồng Nguỵ Vĩnh Khang xảy ra nhiều năm trước nhưng vẫn là lời cảnh tỉnh cho các bậc phụ huynh. Mẹ của cậu từng hối hận: “Chính tôi đã hại con trai mình“. Nguỵ Vĩnh Khang chỉ mất 2 năm đã hoàn thành bậc tiểu học, 8 tuổi vào trung học, 13 tuổi thi vào khoa vật lý của Đại học Tương Đàm, 17 tuổi thi vào Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, theo học thạc sĩ và tiến sĩ liên tiếp.

Người mẹ quan niệm rằng, nhiệm vụ của con trai là học, còn những chuyện khác không cần quan tâm. Bà chăm sóc từng bữa ăn, giấc ngủ của con, thậm chí đến cả việc lấy sẵn kem đánh răng. Khi con học trung học, để không làm mất thời gian ăn uống, bà còn cho con ăn.

Bà thường xuyên nhốt con ở nhà để học, không cho ra ngoài chơi, khiến cậu không thích nói chuyện và không có bạn bè. Khi 17 tuổi, Nguỵ Vĩnh Khang  rời xa mẹ để học cao học, cuộc sống của cậu hoàn toàn “vỡ vụn”. Cậu không thể tự sắp xếp cuộc sống và việc học của mình. Trời nóng cậu không biết cởi áo, trời lạnh cậu cũng không biết mặc thêm áo, không biết dọn dẹp phòng ốc.

Vì không có ai nhắc nhở nên cậu quên tham dự kỳ thi và viết luận văn, cuối cùng cậu mất cơ hội học tiến sĩ, thậm chí không lấy được bằng thạc sĩ và bị trường đuổi học. Người ta thường nói tình yêu của mẹ vĩ đại nhưng tình yêu kiểu “độc hại” của mẹ Nguỵ Vĩnh Khang không cho phép con làm gì, can thiệp vào tất cả mọi việc từ ăn uống, mặc đồ đến sự nghiệp, tình yêu và hôn nhân khiến con cái trở nên kém cỏi và thất bại.

Sự ràng buộc của tình yêu mẹ vô hình ảnh hưởng đến con cái, thậm chí kiểm soát cả cuộc đời của chúng. Thực ra, tình yêu “độc hại” này xảy ra ở rất nhiều bà mẹ, mà họ không hề hay biết. Sáng sớm, khi con còn chưa dậy, bữa sáng đã được dọn lên bàn. Gọi con dậy, lấy sẵn kem đánh răng, thậm chí chuẩn bị cả nước súc miệng.

Khi con ăn, mẹ liên tục gắp đồ ăn cho con, cái này thì bổ dưỡng, cái kia thì ngon miệng. Khi con giúp dọn bát đĩa, mẹ lập tức ngăn cản: “Đó không phải việc của con, học mới quan trọng“. Dần dần, thói quen làm tất cả mọi việc đã trở thành thói quen của mẹ, con chỉ cần mở miệng đợi cơm và giơ tay ra đón đồ, nhưng họ không biết rằng, thói quen này đang từng chút bào mòn khả năng tự lập của con mình.

Khi tình yêu xuất hiện dưới hình thức chiếm hữu, kiểm soát và thống trị, “được yêu” trở thành nỗi đau vô tận. Tình yêu của mẹ có thể giúp trẻ thành công, nhưng cũng có thể hủy hoại trẻ, và tình yêu ngột ngạt chính là một loại “độc”.

Tình yêu không có giới hạn thực ra là sự bù đắp cho những thiếu thốn trong tuổi thơ. Nhà tâm lý học người Áo Sigmund Freud từng nói: “Cuộc sống của một người luôn là để bù đắp cho những thiếu sót trong tuổi thơ“. 

Nỗi đau từ việc không được thỏa mãn trong tuổi thơ sẽ mãi mãi ẩn sâu trong lòng, trở thành nỗi ám ảnh, và cuối cùng áp đặt nỗi ám ảnh đó lên con cái, khiến chúng trở thành công cụ để thực hiện ước mơ của cha mẹ.

Trong tâm lý học, có một thuật ngữ được gọi là “hành vi không yêu thương”, ám chỉ đến những hành động chiếm đoạt và kiểm soát từ những người thân yêu nhất, khiến họ phải làm theo ý muốn của người khác mà không có sự yêu thương thực sự. Mặc dù mọi người mẹ đều yêu con, nhưng không phải lúc nào hành động của họ cũng thể hiện tình yêu. Khi tình yêu không có giới hạn, không có sự ấm áp và không tôn trọng bản thân, nó có thể dẫn đến tổn thương.

Chuyên gia giáo dục về chất lượng thanh thiếu niên, Dư Duyến Châu (Trung Quốc) đã tiến hành một cuộc khảo sát với học sinh tiểu học và trung học. Kết quả cho thấy 100% trẻ em đều cho rằng cha mẹ “làm tất cả vì mình”, nhưng phần lớn lại không đồng tình với phương pháp giáo dục mà cha mẹ áp dụng. Hành vi không yêu này đã tạo ra khoảng cách giữa cha mẹ và con cái, khiến cả hai bên không thể cảm nhận được tình yêu dành cho nhau.